Navigeren van de adolescentie: de kritische periode voor het ontstaan van sociale angst
Door Ruya
5-15-2023
De adolescentie wordt vaak gekenmerkt als de periode voor het ontstaan van sociale angst, maar waarom is dat zo? Laten we een reis door je turbulente tienerjaren maken.
Stel je eens voor: je bent een tiener en navigeert door de verraderlijke wateren van de adolescentie. Je hormonen doen de Macarena, je stem maakt spontane uitstapjes naar hoge octaven, en elke sociale interactie voelt als een hoogstaande voorstelling. Welkom in de achtbaan die de adolescentie heet, waar het risico op het ontwikkelen van sociale angst net zo echt is als je obsessie met de nieuwste TikTok-trends. Laten we kijken waarom de adolescentie berucht is als broedplaats voor sociale angst.
De strijd tussen je echte en “sociale” zelf
De adolescentie is een levensfase van zelfontdekking en identiteitsvorming waarin jongeren op zoek gaan naar hun eigen plek in de wereld. Ze streven naar acceptatie van hun leeftijdsgenoten en willen voldoen aan maatschappelijke normen. Deze zoektocht naar acceptatie kan echter een interne strijd veroorzaken omdat jongeren hun ware zelf willen ontdekken, maar tegelijkertijd bang zijn om afgewezen te worden als ze niet in het gebruikelijke plaatje passen. Je kunt je vast voorstellen dat afwijzing dan extra zwaar aankomt omdat je zo bezig bent met de wens om geaccepteerd te worden. Een van de bekendste symptomen van sociale angst is de angst voor afwijzing van anderen, wat dus in onze adolescentie het hoogst is. Er is daarom een sterke link tussen jongeren die zich veel zorgen maken over wat anderen van hen denken en de aanwezigheid van sociale angst.
Door de focus op acceptatie komt er ook een grotere focus te liggen op sociale interacties. Sociale interacties geven ons immers veel inzicht in hoe anderen over ons denken. Dit omdat we via verbale en non-verbale signalen communiceren. Deze signalen helpen ons te begrijpen hoe we in de groep worden geaccepteerd. Niet alleen offline sociale interacties maar ook online sociale interacties spelen hierbij een rol, likes en volgers worden gezien als maatstaven voor acceptatie. De constante vergelijking met het leven van anderen kan gevoelens van er niet bij horen versterken en opnieuw sociale angstsymptomen verergeren. Dit kan uiteindelijk leiden tot eenzaamheid en isolatie. Dus de combinatie tussen het belangrijk maken van sociale interacties en bang zijn om afgekeurd te worden zorgt ervoor dat we deze situaties vaker als angstig zullen ervaren en ook waarom juist in de adolescentie sociale angst veel naar voren komt.
Broeinest van losgeslagen emotionele intensiteit
Tijdens de adolescentie tonen jongeren vaker intensere en onstabielere emoties dan kinderen en volwassenen, vooral in reactie op sociale prikkels. Echter, tijdens deze emotioneel intensieve periode staan adolescenten voor een uitdaging. Er ontstaat een kloof tussen emotionele reacties en de regulatie daarvan. Het hersengebied dat verantwoordelijk is voor emotie-uiting, de amygdala, werkt op volle toeren in combinatie met de opkomende hormonen. Tegelijkertijd is het hersengebied dat emoties reguleert, de prefrontale cortex, nog niet volledig ontwikkeld. Dit gebrek aan volledige controle over emoties kan een vicieuze cirkel van negatieve emoties en gebeurtenissen opwekken. Een cirkel die nauw samenhangt met de kenmerkende emotionele stoornissen van deze periode, zoals stemmingsstoornissen en angststoornissen (waaronder sociale angst).
Herkenning en erkenning
Het is essentieel om te erkennen dat de uitdagingen tijdens de adolescentie deel uitmaken van een gedeelde menselijke ervaring. Ieder mens op deze planeet maakt deze turbulentie fase, dan wel op zijn of haar eigen manier, door. Door deze uitdagingen openlijk te erkennen en te bespreken, kunnen we het stigma rond sociale angst verminderen. De wetenschap zal zich ook moeten focussen op het herkennen van de unieke eigenschappen van de adolescentie en het effect van die eigenschappen op angststoornissen. Uiteindelijk zorgt herkenning er ook voor dat er wat aan gedaan kan worden. Zowel school als de ouders van adolescenten kunnen inspelen op de ontwikkelingspunten en de jongeren daarin ondersteunen. Zo kunnen er bijvoorbeeld vaardigheden aangeleerd worden om positieve vriendschappen en emotieregulatie te bevorderen. Door een omgeving van empathie en begrip te creëren, kan de maatschappij adolescenten en kunnen adolescenten elkaar ondersteunen bij het navigeren van hun angsten. In de tussentijd, geef jezelf een schouderklopje dat je dit allemaal meemaakt en laten we niet vergeten dat de adolescentie naast een periode van uitdaging ook een periode van groei, leren en zelfontdekking is.
Voor meer informatie zie het artikel van Rapee et al. (2019)
Heb je vragen?
In de tussentijd, als je je zelf herkent in het verhaal en vragen hebt, aarzel dan niet om ons een mailtje te sturen.