Doorbreken van stigma: 3 mythes van sociale angst ontkracht
Door Ruya
4-15-2023
Dat je zenuwachtig bent voor een presentatie is gezond. Maar er weken last van hebben niet. Waar ligt de grens tussen zenuwen, verlegenheid en sociale angst?
Stel, je zit in de klas. De werkgroep docent kondigt aan dat jullie vanaf volgende week presentaties gaan geven. Wat gaat er dan door je heen? Misschien gaat het het ene oor in en uit of voelt het aan als gezonde zenuwen. Het kan ook dat het aanvoelt als een veroordeling van de rechter. Je hart begint te bonzen in je keel. En je zoekt de dagen tot jij aan de beurt bent naar manieren om er onderuit te komen. Herken je je in het laatste geval? Dan beschrijft ‘gezonde zenuwen’ niet wat jij voelt. Het zou kunnen dat je last hebt van sociale angst.
1. Zenuwachtigheid
Over sociale angst bestaan veel misverstanden. Om te beginnen wordt het vaak aangezien voor zenuwachtigheid. Op eerste gezicht lijken zenuwen en sociale angst op elkaar, maar sociale angst is vele malen intenser en houd ook voor een langere periode aan. Waar gewone zenuwen vlak voor het bestijgen van het podium opkomen en weer gaan liggen als je ervan afstapt, begint sociale angst vaak dagen van tevoren en kan ook weken aanhouden na de presentatie. Mensen met sociale angst zijn continu bezig met negatieve gedachtes over vorige gefaalde presentaties en mogelijke negatieve beoordeling door klasgenoten. Hierdoor houden ze angst in stand en kijken ze vaak negatiever terug op het geven van presentaties dan mensen die niet sociaal angstig zijn.
2. Verlegenheid
Een ander groot misverstand is dat mensen met sociale angst vaak worden beschreven als verlegen. Net als zenuwachtigheid lijken de twee op het oppervlak op elkaar, je kan zelfs zeggen dat ze verlengde zijn van elkaar. Maar toch is er een verschil. Mensen die gewoon verlegen zijn ervaren geen grote angst tijdens sociale situaties. Ze voelen zich dan ook niet belemmerd in het dagelijks leven. Vooral dit laatste bepaalt wanneer iemand gewoon verlegen is of last heeft van een stoornis. Mensen met sociale angst lijden namelijk ernstig onder hun angst en functioneren daardoor ook minder goed op school of op werk. Zij gebruiken de kenmerken van verlegenheid, zoals lachen en wegkijken, om zichzelf af te leiden van de enorme angst die ze voelen. Daarnaast kijken ze ook erg negatief terug op de genoemde afleidingen, omdat ze het idee hebben dat zij zichzelf voor schut hebben gezet.
3. Niet-sociaal begaafd
Als laatste wordt vaak gedacht dat mensen met sociale angst geen sociale skills hebben en antisociaal zijn. Zelfs in wetenschappelijke studies zie je dit misverstand vaak bevestigt. Mensen met sociale angst zouden minder goed zijn in sociale situaties omdat ze emoties van anderen niet goed kunnen herkennen. En een goede herkenning van emoties zorgt voor een soepele interactie. Inmiddels stapelt het tegenbewijs zich op en wordt duidelijk dat ze net zo goed emoties kunnen herkennen. Daarnaast laat onderzoek zien dat tijdens het geven van een presentatie de sociaal angstige net zo goed presteren als hun leeftijdgenoten. Het verschil zit in hoe ze zichzelf beoordelen na een sociale interactie of geven van een presentatie. Ze beoordelen hun eigen prestaties onterecht slechter dan een beoordelaar. Het gebrek aan zelfverzekeherdheid over hun eigen prestaties zou dus een belangrijke rol kunnen spelen bij het vermijden van social situaties en niet per se dat ze geen sociale skills hebben.
Van misconceptie naar begrepen concept
Nu we de misconcepties op een rijtje hebben, is het belangrijk om je daarvan bewust te maken. Sociale angst is dus meer dan alleen gezonde zenuwen en door uiterlijke kenmerken af te doen als ‘dat hoort erbij’, negeer je de daadwerkelijke klachten. Hoe je sociale angst wel herkent en waarom het belangrijk is om ondersteuning te zoeken, lees je in de volgende blogs.
Heb je vragen?
In de tussentijd, als je je zelf herkent in het verhaal en vragen hebt, aarzel dan niet om ons een mailtje te sturen.